Ιστορία

Πιθανότατα η πρώτη ιστορική αναφορά για τους Ρόμ (Τσιγγάνους) γίνεται από τον Ηρόδοτο που αναφέρει τον λαό των "Σιγύνων".   Πριν ακόμη από την άλωση της Κωνσταντινούπολης, πυκνές ομάδες της νομαδικής αυτής φυλής είχαν αρχίσει να περιτρέχουν τη Θράκη, τη Μακεδονία και στη συνέχεια τις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης. Οι πρώτες ειδήσεις που αναφέρονται στη διασπορά τους στις Ευρωπαϊκές χώρες χρονολογούνται από το 1417 μ.χ. όταν πολυάριθμες ομάδες των Ρόμ εμφανίσθηκαν στη Γερμανία . Οι τότε χρονογράφοι τους περιγράφουν με το όνομα "Τσιάνοι". Ζούσαν σε σκηνές και περνούσαν μια πολύ σκληρή ζωή. Δεν είχαν -κατά τους χρονογράφους-πατρίδα ούτε θρησκεία , αλλά βεβαίωναν ότι ήταν χριστιανοί. Είχαν αρχηγούς που ήταν έφιπποι και καλοντυμένοι σε αντίθεση με τους υπόλοιπους, που στην πλειοψηφία τους βάδιζαν σαν μπουλούκι και κυρίως ξυπόλυτοι. Από το 1417 μέχρι το 1430 εξαπλώθηκαν σε ολόκληρη τη Γερμανία αλλά και στις Ευρωπαϊκές χώρες.

Εμφανίζονται στην Ευρώπη χρονολογικά ως εξής: 

Μετακινήσεις-μεταναστευτικές πορείες

(κύριότερες πηγές: Εγκυκλοπαίδεια "Ηλιος" - Βικιπαίδεια)

Ένας συνοπτικός χάρτης της μεταναστευτικής πορείας των Ρομ.

Έχουν υπάρξει διάφορες μεγάλες μεταναστεύσεις, (διασπορά), στην ιστορία τους..
Η πρώτη ήταν η αρχική διασπορά από την Ινδία περίπου πριν από χίλια χρόνια.
Μερικοί μελετητές προτείνουν ότι μάλλον έχουν υπάρξει αρκετές μεταναστεύσεις από την Ινδία.
Η δεύτερη μεγάλη μετανάστευση, που ήταν γνωστή ως Aresajipe, ξεκίνησε από τη νοτιοδυτική Ασία προς την Ευρώπη στο 14ο (μ.χ.) αιώνα.
Η τρίτη μετανάστευση έγινε από την Ευρώπη προς την Αμερική στο 19ο και τον 20ο αιώνα, μετά από την κατάργηση της σκλαβιάς των Romani στην Ευρώπη το 1856-1864.
Μερικοί μελετητές υποστηρίζουν ότι υπάρχει μια μεγάλη μετανάστευση και σήμερα σε εξέλιξη, μετά από την πτώση της της Σοβιετικής Ένωσης. Πολιτισμικά στοιχεία
Ο πολιτισμός Romani είναι διαφορετικός, με πολλές παραδόσεις και συνήθειες, και η κάθε φυλή έχει τις ιδιαίτερες πεποιθήσεις και τις αρχές της.
Θα ήταν λάθος να γενικεύσει κανείς συγκεκριμένους κανόνες που ισχύουν σε μια ορισμένη φυλή.
Παρά την πολιτισμική αυτή πολυμορφία, υπάρχουν αρκετές κοινές αξίες σε όλους τους Ρομ: 
Πίστη στην οικογένεια ( γενιά), πίστη στην ύπαρξη Θεού ( Del) και διαβόλου (beng), αφοσίωση σε πρότυπα και κανόνες, που ποικίλλουν από φυλή σε φυλή και προσαρμοστικότητα στους μεταβαλλόμενους όρους διαβίωσης και επιβίωσης. 
Υπάρχει σημαντική διαφοροποίηση των αντιλήψεων των φυλών Ρομ πάνω στο “ποιος είναι και ποιος δεν είναι γνήσιος Ρομ” (gajikane = μη-Ρομ, ξένος) .
Αυτός που μπορεί να γίνει αποδεκτός ως "γνήσιος Ρομ" από τη μια ομάδα, μπορεί να είναι gadje (μη αποδεκτός, ξένος) σε άλλη. 

 Γενικά ζουν σε κλειστές κοινωνικές ομάδες και δεν είναι εύκολο για κάποιον που δεν είναι "γνήσιος Ρομ" , να γίνει αποδεκτός και να αποκτήσει την εμπιστοσύνη τους. Για τους  μη-Ρομ εκτός από το gajikane  υπάρχει και η λέξη   "μπαλαμός".

Δεν υπάρχει κάποια φυλή που μπορεί να θεωρηθεί, "καθαρόαιμη" Ρομ. Η πολύχρονη επικοινωνία τους και η συνάφειά τους με πάρα πολλά έθνη τους έχει αναγκαστικά οδηγήσει σε επιμειξίες.

ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΦΥΛΕΣ 

Υπάρχουν τέσσερες "φυλές", ή έθνη (natsiya) :
-  Kalderash

-  Machavaya

-  Lovari

-  Churari.

Άλλες ομάδες περιλαμβάνουν τους Romanichal, τους Gitanoes (Cale), τους Sinti, τους Rudari, τους Manush, τους Boyash, τους Ungaritza, τους Luri, τους Bashalde, τους Romungro, και τους Xoraxai. 

ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΦΥΛΕΣ ΕΙΝΑΙ ΤΩΝ:

· Μπράγκηδων
· Ρουντάρων
· Καραγιανναίων
· Γκαβιέρων
· Χαλδούπηδων
· Καλπαζάνηδων
· Γιαβούζηδων
· Τσικληρήδων

ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΑ ΕΠΩΝΥΜΑ

· Σάτρας
· Τσιλιγγιρής
· Νταλίπης
· Καραχάλιος
· Μαλαντρίνος
· Νάτσος
· Σαρπουνιάς
 ΣΧΕΤΙΚΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΤΟΠΩΝΥΜΙΑ 
· Ατσιγγανόκαστρο (Σύρος)
· Γυφτόκαστρο (Αττική , Μεσολόγγι)
· Γύφτισσα (Αίγιο , Μακεδονία)
· Κατσιβελιανά (Κρήτη)
· Γυφτοζάγορα (Ήπειρος)

. Τσιγγανάδες (Χαλκιδική)

. Αθιγγανοχώρι (Ξάνθη)

ΜΕΓΑΛΟΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΙ ΠΟΥ ΕΜΠΝΕΥΣΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΣΙΓΓΑΝΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ

· ΛΙΣΤ (Ουγγρική Ραψωδία)
· ΜΠΕΤΟΒΕΝ ,ΣΟΥΜΠΕΡΤ
· ΜΙΓΚΕΛ ΘΕΡΒΑΝΤΕΣ (Γυφτοπούλα)
· ΟΥΩΛΤΕΡ ΣΚΩΤ
· ΠΡΟΣΠΕΡ ΜΕΡΙΜΕ (Κάρμεν)
· ΖΑΝ ΡΙΣΠΕΝ
· Γ.ΒΙΖΥΗΝΟΣ
· Α.ΠΑΠΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ (Η Γυφτοπούλα)
· Γ.ΔΡΟΣΙΝΗΣ
· Κ.ΠΑΛΑΜΑΣ (Δωδεκάλογος του Γύφτου)
ΣΠΟΥΔΑΙΟΤΕΡΑ ΕΡΓΑ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΗΘΗ-ΕΘΙΜΑ-ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΡΟΜ

· Π.ΜΠΑΤΑΓΙΑΡ (ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΕΜΦΑΝΙΣΕΩΣ ΚΑΙ ΕΞΑΠΛΩΣΕΩΣ ΤΩΝ ΒΟΗΜΩΝ ΑΝΑ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗΝ -1844)
· ΓΚΡΕΛΜΑΝ (ΟΙ ΤΣΙΓΓΑΝΟΙ )
· Α.ΠΑΣΠΑΤΗΣ (ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΤΣΙΓΓΑΝΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΗΣ ΑΥΤΩΝ -Εκδ.ΠΑΝΔΩΡΑ 1857)

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΩΝ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΝ-ΜΕΛΕΤΗΤΩΝ

Ερευνώντας τα διάφορα στοιχεία και τις πηγές από το 2001 περίπου, καταστάλαξα σε μερικές βασικές παρατηρήσεις πάνω στο θέμα "Ρομ".

. Μια άποψη που αναπτύσσεται αφορά τον ανέμελο χαρακτήρα των νομάδων Ρόμ, την αγάπη τους για τη Μουσική και το χορό, την άρνηση του δεσίματος του ανθρώπου με τη γη και γενικότερα την ιδιοκτησία. Πολλοί ποιητές εμπνεύσθηκαν από αυτά τα χαρακτηριστικά και έγραψαν μεγάλα έργα. Τσιγγάνοι αλλά και ντόπιοι σφάζονται για τα μαύρα μάτια της τσιγγάνας. Πανέμορφα κυρίως Ισπανικά τραγούδια στο ρυθμό της γλυκύτατης κιθάρας υμνούν την τσιγγάνα Μαρία. Το φλαμένκο αναδείχνει σπουδαίους Τσιγγάνους Ισπανούς και άλλους καλλιτέχνες. Τα Ουγγαρέζικα βιολιά συνοδεύουν το χορό του πανέμορφου Τσιγγάνικου ζευγαριού κάτω από τα άστρα και δίπλα στη ρόδα του κάρου. Ο Κώστας Χατζής και ο Μανώλης Αγγελόπουλος τραγουδούν υπέροχα Ελληνικά λαϊκά τραγούδια με μεγάλη ευαισθησία.

· Μία άλλη άποψη στέκεται κριτικά -αυστηρά ίσως - απέναντι στα ήθη και έθιμα των νομάδων.Αυτή η άποψη δεν μπορεί να συγχωρήσει την ανέμελη στάση των Τσιγγάνων μπροστά στη ζωή. Την θεωρεί ανεύθυνη και επιπόλαιη. Ανάμεσα στα πραγματικά ελαττώματα μερικών Τσιγγάνων επιλέγει και καυτηριάζει μερικά όπως η ενασχόληση πολλών γυναικών τσιγγάνων με τη χαρτομαντεία .Η νομαδική ζωή θεωρείται περίπου ως αλητεία. Αποτέλεσμα τέτοιων περιστατικών, πολλοί καυγάδες και διώξεις που επικαλούνται κλοπές, διαρρήξεις, απάτες κλπ. Φυσικά πολλές φορές διογκώνονται κάποια γεγονότα και καλλιεργείται ένας έρπων απαράδεκτος ρατσισμός.

Οι προσωπικές μου παρατηρήσεις με οδήγησαν σε μερικά επι πλέον συμπεράσματα όπως:

- Στις περιοχές όπου είναι συγκεντρωμένοι και εγκατεστημένοι, στοιχίζονται (από άγνοια, από συνήθεια, από παράδοση ; ) πίσω από κάποιους "ηγέτες" που προσπαθούν να εκμεταλλευτούν αυτή τη στοίχιση.

- Στις περισσότερες περιπτώσεις πέφτουν θύματα πολιτικάντηδων και επαγγελματιών της πολιτικής, που κάθε φορά που έρχονται βουλευτικές εκλογές προσπαθούν να τους πείσουν να τους ψηφίσουν έναντι ευτελών ανταλλαγμάτων ή με υποσχέσεις για "επιχορηγήσεις κλπ.

- Το ίδιο το κράτος φροντίζει να τραβάει διαχωριστικές γραμμές (πχ πριν μερικά χρόνια στα σχολεία της χώρας είχε προωθηθεί από το υπουργείο παιδείας στατιστικό δελτίο στο οποίο οι διευθυντές έπρεπε να συμπληρώσουν και το στοιχείο "Πόσοι τσιγγανόπαιδες φοιτούν στο σχολείο".) 

Θύματα Διακρίσεων